In 2023 vieren we dat het 25 jaar geleden is dat Gay Games Amsterdam 1998 in Nederland plaatsvond. Movisie blikt met organisatoren en deelnemers met een serie van 25 ervaringsverhalen terug naar deze ‘mijlpaal in de Roze Revolutie’ – en kijkt naar de toekomst. In november 2023 vindt in Hong Kong Gay Games 11 plaats. Een Nederlander die al sinds 2010 in Hong Kong woont en werkt, Dennis Philipse, zorgde ervoor dat het mondiale lhbti+-evenement voor het eerst in Azië georganiseerd wordt. Wat drijft deze ‘Mr. Gay Games’?
Coverfoto: Dennis Philipse, Gay Games 11
Dennis Philipse is de oprichter van Gay Games 11 en gaf ook leiding aan het Gay Games Hong Kongteam: ‘Het evenement was voor november dit jaar (2022) gepland, maar is verschoven naar november 2023.
‘Het wordt een co-host evenement met Guadalajara in Mexico in verband met de covidsituatie. Het evenement in Hong Kong gaat gewoon door, maar het zal waarschijnlijk meer gefocust zijn op Azië omdat de situatie in Hong Kong met de internationale grens en de covid nog steeds heel onduidelijk is. Acht jaar lang was ik de leider, maar een paar maanden geleden heb ik besloten om terug te treden, en ben ik alleen als adviseur betrokken bij de organisatie. Het team is nu samen met Guadalajara in discussie hoe het co-host evenement eruit zal zien. In de zomer is dat waarschijnlijk duidelijk.’
Waarom ben je teruggetreden?
‘Toen we in oktober 2021 aankondigden dat het evenement een jaar verschoven werd was dat best wel een grote, pijnlijke beslissing. Maar nog steeds was er veel onzekerheid rond de covidsituatie in Hong Kong, en of we het evenement kunnen organiseren in de vorm die we ooit bedacht hadden, met 9 dagen en 12.000 deelnemers. De afgelopen twee jaar was ik fulltime vrijwilliger geweest en zei tegen mezelf: Nu moet ik weer even aan mezelf gaan denken. Dus ik ben me weer gaan focussen op mijn professionele leven.’
Waarom nam je het initiatief voor deze Gay Games?
‘In 1998 was ik net in Amsterdam gaan wonen. Ik was 25, had een baan gekregen bij Boomerang Freecards en woonde boven het kantoor aan de Keizergracht. Ik werkte heel hard, zo’n 60 uur per week en had de aankondiging van de Gay Games niet meegekregen. Vrienden namen me mee naar de openingsceremonie, maar ik wist totaal niet waar ik heen ging. Overal in de stad hingen de gele Gay Gamesvlaggen en waren er activiteiten. Het was een waanzinnig evenement, echt fantastisch, en het had een hele positieve invloed op Amsterdam.
‘In 2014 heb ik een Facebookgroep opgericht, ‘Out in Hong Kong’, als platform om sportevenementen te organiseren. In Azië zijn wel heel veel lhbti+-sportgroepen maar die zijn erg verborgen. Het zijn meer vrienden die samen een sport doen, maar clubs als Smashing Pink heb je hier niet. Je hebt misschien wel een paar mensen die samen een tennistoernooi organiseren maar dat noemen ze dan geen roze toernooi.
‘Dus via Out in Hong Kong wilde ik sportevenementen gaan organiseren. In augustus 2014 organiseerden we een eerste hike met zestig mensen en dat was heel erg gaaf. Toen Out in Hong Kong succesvol werd, dacht ik: Wat kunnen we hier nog meer mee doen? En toen herinnerde ik me de Gay Games in Amsterdam in 1998. Dat was zo’n superevenement.’
Tekst loopt door onder de afbeelding
Waarom werd Hong Kong uitgekozen?
‘In het biddingsproces waren 18 steden uit Noord-Amerika, Guadalajara (Mexico) en Hong Kong. In Europa en Amerika zou het vooral een groot feest worden maar hier zou het ook een positief effect hebben. Bij Gay Games 2018 in Parijs kwam ik een atleet uit Taiwan tegen die een medaille bij het hardlopen had gewonnen. Ik vond dat gaaf en het was ook een leuke, mooie jongen dus ik maakte een selfie met hem, postte die op Facebook en tagte hem.
‘Een half uur later reageerde hij: “Hee, je kunt mij niet taggen want mijn vrienden en familie weten niet dat ik homo ben!” Ik krijg steeds weer kippenvel als ik dit verhaal vertel. Want die jongen zou zich juist hartstikke trots moeten voelen en zich niet hoeven schamen voor het feit dat hij homo is en die medaille heeft gewonnen!
‘Maar Hong Kong won het biddingproces ook omdat het een hele veilige stad is. De criminaliteit is heel erg laag. Je zult op straat niet in elkaar geslagen worden ongeacht met wie je hand in hand loopt. Hong Kong heeft ook een goede infrastructuur, en het is gewoon een heel mooie stad, Aziatisch en westers.’
Hoe is nu de situatie voor lhtbti+-personen in Hong Kong?
‘Je kunt de situatie vergelijken met Amsterdam in 1998. Toen bestond het ‘homohuwelijk’ nog niet. Maar de immigratiedienst in Hong Kong erkent sinds een paar jaar huwelijken van paren van hetzelfde geslacht. Dus als jij hier een baan krijgt kan je huwelijkspartner een visum krijgen. De wetgeving trekt langzaam bij, maar dat kost tijd.
‘Aan de andere kant zijn homo’s in Hong Kong nog steeds in the closet. In heel Azië kan het voor lhbti+-personen behoorlijk moeilijk zijn om uit de kast te komen. Mensen wonen vaak nog bij hun familie tot ze in de 30 zijn, terwijl je in Europa als je 18 bent op kamers gaat wonen. De samenleving is nog steeds heel traditioneel hier. Zeker de oudere generatie is vaak toch getrouwd met iemand van het andere geslacht ondanks dat ze homo zijn. Aan de ene kant is coming-out dus heel moeilijk, maar aan de andere kant zie je een nieuwe, open-minded generatie.’
Steunen bedrijven in Hong Kong jullie?
‘Zeker internationale bedrijven sponsoren ons. Dat is belangrijk want in het verleden werd Gay Games vaak gesteund door de lokale overheid. In Amsterdam en Parijs heeft de gemeente geld in de Gay Games gestoken.
‘In Hong Kong wilden we geen geld vragen aan de overheid, maar wel de locaties om de sporten te kunnen organiseren. Het geld komt van sponsors. We hebben sponsorcontracten met YouTube, Marriott Bonvoy en lululemon en dat zijn wereldwijd A-merken die hun naam willen verbinden aan het evenement. Ze waren ieder bereid om er een miljoen US-dollar in te stoppen. Dat was gebaseerd op het originele concept dat nu misschien aangepast moet worden.
‘De gemeente Hong Kong heeft nooit de support als Amsterdam en Parijs gegeven. Die zagen dat het evenement ook veel geld opleverde voor de stad.’
Waarom werkt het idee achter de Gay Games na al die jaren nog zo goed?
‘In de acht jaar dat ik met het evenement bezig ben geweest droomde ik dag en nacht over de Gay Games. Ik schaam me er soms een beetje voor maar mensen zagen mij als Mr. Gay Games. Ik heb veel gelezen van en over Dr. Tom Waddell, de oprichter van de Gay Games, om te begrijpen wat zijn visie was. Waddell was als deelnemer aan de Olympische Spelen in 1968 in Mexico openlijk homo. Bij de openingsceremonie liep hij door het stadion en kreeg applaus van duizenden mensen. Dat gevoel wilde hij aan elke lhbti+-persoon geven. Iedereen moet zich als een Olympiër kunnen voelen.
‘De opening in Amsterdam was fantastisch. Die ceremonie is niet gericht op de toeschouwers maar op de deelnemers. In sport is iedereen gelijk, ongeacht waar je vandaan komt, welke religie je hebt of wat je seksuele oriëntatie is – iedereen is gelijk.
‘Hong Kong is de afgelopen jaren politiek gezien veel in het nieuws geweest. Ik kan me indenken dat mensen zich daarover ongerust maken en twijfelen of ze naar Hong Kong moeten gaan. MaarHong Kong is juist een van de veiligste plaatsen voor een lhbti+-persoon zolang je je maar geen politieke activist bent in de zin van voor of tegen China.
‘De doelstelling van de Gay Games is om mensen van over de hele wereld samen te brengen in een evenement dat groter is dan henzelf en gebruikt sport en cultuur om een positieve impact te creëren. Het is heel belangrijk terug te gaan naar die missie. We organiseren we dit evenement omdat we erin geloven dat het iets positiefs zal brengen voor de gemeenschap hier. Hier valt nog zoveel werk te doen en vergeet niet, in Azië leeft twee derde van de wereldbevolking.’
Nog even terug naar Amsterdam in 1998. Wat voelde je toen
‘Het was overweldigend, heel groots, iets wat ik nooit eerder in mijn leven had meegemaakt. Er gebeurde zoveel en met name dat beeld dat ik mijn deur opendeed, al die vlaggen zag en dacht: wow!
‘De Gay Games in Amsterdam was de eerste buiten Amerika. Sindsdien hebben er meer Gay Games in Europa plaats gevonden, in Keulen in 2010, in Parijs in 2018, maar die in Amsterdam was het grootst. Dat hebben ze enorm goed gedaan, want in die tijd was er nauwelijks internet, geen Facebook en Twitter en toch hebben ze al die deelnemers geworven. An amazing job!
‘Wat ook bijzonder was en wat daarna geen enkele andere stad hen heeft nagedaan is dat ongeveer de helft van de deelnemers vrouwen waren. Amsterdam heeft iets heel bijzonders voor elkaar weten te brengen.’
Reactie van Movisie-expert Simon Timmerman:
‘Ik vind het mooi om te lezen dat de ervaring van Dennis met de Gay Games in Amsterdam ervoor heeft gezorgd dat deze nu gaan plaatsvinden in Hong Kong. Een plek waar de lhbti+-gemeenschap nog niet heel erg zichtbaar is. Dus de Gay Games in Hong Kong is van groot belang!
‘Het feit dat internationale bedrijven en merken zich willen verbinden aan een evenement als dit zouden we kunnen zien als een belangrijke en goede ontwikkeling. In de tijd van de Gay Games in Amsterdam stonden de grote bedrijven nog niet zo hard te trappelen. We zien wereldwijd, maar zeker ook in Nederland, dat bijvoorbeeld Prides voor veel grote bedrijven een mooie marketingmogelijkheid zijn. Bedrijven die zich hullen in regenboogkleuren, Pride producten aanbieden en flitsende communicatie-uitingen verzorgen. Maar vervolgens zie je nog veel te vaak diezelfde bedrijven niks aan een veilig klimaat voor hun eigen lhbti+-collega’s doen, producten ontwikkelen in landen die bekend staan als lhbti+-onvriendelijk en vloeit de opbrengst van alle regenboogproducten volledig terug in de eigen kassa. Eerder schreef ik hierover een column voor Movisie.
‘Ik hoop dat dit bijzondere evenement in Hong Kong kan rekenen op bedrijven die ook echt steunen. Zodat hun bijdrage ook ten goede komt aan de lhbti+-gemeenschap van Hong Kong.’
Reactie van Movisie-expert Hanneke Felten:
‘Wat goed dat de Gay Games komend jaar in Hong Kong worden gehouden! Net als voor Amsterdam toen, kan het nu ook voor Hong Kong een positief effect hebben. Doordat de stad en bedrijven openlijk laten zien dat zij lhbti+-personen steunen, wordt een ‘sociale norm’ uitgedragen.
‘Een sociale norm is wat mensen denken dat andere mensen denken en doen. Ofwel: wat je denkt dat gebruikelijk, normaal is. Sociale normen zijn sterk van invloed op ons gedrag. Ga maar na: als jij als voetganger ziet dat iedereen doorloopt bij een rood stoplicht, heb jezelf ook de neiging om dat te doen. Maar als iedereen netjes wacht tot het groen is, doe je dat zelf ook eerder.
‘Bij lhbti+-emancipatie werkt dat net zo: als mensen de indruk krijgen dat lhbti+-personen geaccepteerd worden door anderen – zeker als dat mensen met status zijn – als zij zien dat het normaal is dat zij een plek innemen in de openbare ruimte, dan gaan zij zelf zich ook beter gedragen naar lhbti+-personen.
‘Ik hoop dan ook dat net als in Amsterdam destijds de burgemeester van Hong Kong aanwezig is: deze kan door Gay Games 11 te ondersteunen een sociale norm stellen.’
25 ervaringsverhalen over Gay Games Amsterdam 1998
Gay Games Amsterdam 1998 geldt wereldwijd nog steeds een van de grootste lhbti-evenementen ooit met ruim 3.000 vrijwilligers, ca. 15.000 deelnemers, en in totaal zo’n 250.000 bezoekers.
Paul van Yperen, destijds woordvoerder van Gay Games, zoekt zijn oud-collega’s, deelnemers en bezoekers op om hun verhalen over die mijlpaal vast te leggen en vraagt steeds aan twee jonge Movisie-experts, Hanneke Felten en Simon Timmerman, wat we nu van hun ervaringen kunnen leren. Bij elk verhaal vind je foto’s van toen van Marian Bakker en van nu van MacSiers Imaging.
Het verhaal van Dennis verscheen eerder op 19 april 2022 op Movisie.nl