Voor de Opening en de Sluiting van Gay Games Amsterdam 1998 was IDTV ingehuurd. Dit bedrijf had ervaring met grote producties. De spectaculaire opening van de Amsterdam ArenA, twee jaar eerder, was bijvoorbeeld door hen verzorgd. Koen Kleijn werkte er bij de evenementenpoot, als schrijver en redacteur, en was die hele Gay Gamesweek in touw.
Beeld: Koen Kleijn 2023
Dat ging goed tot het stokte
‘We wisten dus hoe de ArenA werkte. Ik was gewoon redacteur, degene die belde, schreef, voorstellen naar de gemeente stuurde. De Openingsceremonie moest heel groot en internationaal worden. We regelden de artiesten, het licht, de verbinding met de televisie.
‘IDTV was een leuk bedrijf en bij zulke enorme evenementen wilde altijd iedereen komen helpen. Ik kreeg de taakjes Dana International, de Weather Girls, Jean Paul Gaultier en Harvey Fierstein te begeleiden. En ik was ook de stadionspeaker. Veel had ik van tevoren ingesproken, maar ook ter plekke moest ik nog wat zeggen. Bijvoorbeeld: “Na afloop staan daar en daar de bussen gereed voor de feesten in Noord.”
‘Er waren ook flinke puzzels. De ontvangst van de 15 duizend deelnemers moest op tijd gebeuren want de opening werd live uitgezonden. Het was waarschijnlijk het grootste evenement sinds de Olympische spelen van 1928 en je weet dat het een hele tijd duurt voordat iedereen binnen is. We hadden daarom bedacht dat ze door twee ingangen moesten komen en dan meteen de tribune op. Opzwepende muziek en langs de kant mensen in tenniskleding om ze te manen door te lopen.
‘Dat ging goed tot het stokte. De bus met Ajax was gearriveerd en de chauffeur had ’m pal voor de opening gezet. Natuurlijk een Amsterdamse chauffeur die zei: “Hé, die jongens moete effe rustig uitladen.” Nou helemaal niet: wegwezen! Toen was het stadion vol met 55 duizend mensen, een pak van ons hart. De Weather Girls zongen en op het podium in het midden kwamen de matrozen op, die met elkaar het woord HELLO maakten. De zaak stond.’
Tekst loopt door onder afbeelding
Het was doodstil in de ArenA
‘We wilden er een internationaal en gevarieerd programma van maken, niet zo Amerikaans. Dana International – bekend was dat een transgender uit Israël zou meedoen – hadden we geboekt vóór het Songfestival en het was natuurlijk helemaal geweldig dat ze gewonnen had. Ze zong niet alleen haar Songfestivalhit, maar ook iets Arabisch/Indiaas om te laten zien dat Amsterdam het anders deed. We hadden twee dansers van het Nationaal Ballet met pianobegeleiding om de aidsslachtoffers te herdenken. Op dat moment was het doodstil in de ArenA. En dan was er een Noorse zanggroep, een ABBA-imitatieband die direct van het vliegveld binnen kwam hollen, de Italiaanse zanger Riccardo Cocciante en natuurlijk Matilde Santing. Allemaal onbekenden voor de Amerikaanse deelnemers.
‘Dat het allemaal goed ging gaf een ontzettende kick. IDTV was heel capabel en kón dat soort dingen goed. Dat maakte het erg leuk. En intussen was er van alles aan de hand. De stichting leek failliet te gaan. Mensen wilden geld zien. Koortsachtig werd achter de schermen gewerkt om het toch door te laten gaan. De Sluitingsceremonie hebben we wel heel erg moeten uitkleden.’
Tekst loopt door onder afbeelding
De omgekeerde wereld
‘Mijn broer zat met zijn vriendin op de tribune en zei na afloop heel schuchter: “Sta je daar op de metrohalte, geheel omringd door homoseksuelen.” Ik: “Zo voelt dat dus, de omgekeerde wereld.”
‘Maar ik had zelf ook nog nooit zoiets meegemaakt. Toen het stadion vol zat zeiden we tegen elkaar: “Al deze mensen hebben op hun 12e, 13e ’s nachts in bed gedacht: o jezus ik ben het ook.” Al die mensen hadden hetzelfde meegemaakt, dat was indrukwekkend, dat kon ik heel goed navoelen. En dat je de hele week in die omgekeerde wereld leefde! Zondag na de sluiting zaten we bij elkaar en daar was Arthur van Schendel met voor iedereen een medaille, geweldig!’
Donderend applaus
‘Er stond geen hockey op het programma, anders had ik meegedaan. We hebben naderhand wel een elftal geformeerd en meegedaan in Sydney, waar we goud hebben gewonnen. Om te oefenen hadden we ons ingeschreven voor een toernooitje op mijn eigen club. Ik herinner me dat ik daar voor het eerst met twaalf jongens in het gras naar de jongens lag te kijken in plaats van – zoals gewoonlijk met mijn eigen team – naar de meisjes. Ontzettend leuk om mee te maken. En ik was niet de enige. Een van die jongens schreef een email aan z’n familie, vrienden en hockeyelftal: “Ik ga twee maanden naar Australië, ik ga meedoen aan de Gay Games”, en drukte vervolgens op send, dat was zijn coming out.
‘De voorzitter van zijn club hield elke zondag een praatje om te melden hoe de verschillende teams gespeeld hadden. En toen zei hij en passant: “Eelco heeft voor ons meegedaan aan de Gay Games in Sydney en hij heeft goud gewonnen.” Donderend applaus. Hij was helemaal in tranen en dan realiseer je je: daar heb je dan twintig jaar mee gewacht. Dus het betekende voor veel mensen heel veel. Dit kwam wat mij betreft voort uit 1998.
‘We hebben in die tijd ook tegen de hockeybond gezegd: “Jullie hebben er niet aan meegedaan, dat is een vergissing, jullie moeten je er actief voor openstellen”, en dat hebben ze ook gedaan. Dat heeft zich vertaald naar een diversiteitsbeleid. Zo’n effect heb ik wel gezien.’